Mediation is het door partijen zelf gezamenlijk oplossen van hun conflict(en) via
bemiddeling door een onafhankelijke derde, de mediator.
Ook in het bestuursrecht kunt u kiezen voor mediation. Jaarlijks worden honderden procedures bij de bestuursrechter gestopt, omdat partijen er met een mediator in zijn geslaagd om naar ieders tevredenheid een oplossing te vinden.
Voorbeeld van mediation in een bestuursrechtzaak
In een mooi stadje breekt brand uit en een goedlopend hotel-restaurant brandt af. De hotelier vreest grote omzetschade; de eigenaar van het pand vreest vermogensverlies en problemen met de hotelier als zijn huurder. De burgemeester spreekt betrokkenen toe. De hotelier en de eigenaar maken uit zijn woorden op, dat hij zijn volledige medewerking verleent aan het plaatsen van een tijdelijke voorziening (een noodgebouw), zodat de hotelier weer snel de kost kan verdienen.
Als nakoming van die toezegging uitblijft, nemen de hotelier en de eigenaar het recht in eigen hand. Zij plaatsen prefabcompartimenten als tijdelijke voorziening.
Het college van B&W vindt dit in strijd met het geldende bestemmingsplan en neemt een handhavingsbesluit. Het college sommeert de hotelier en de eigenaar de compartimenten te verwijderen, en waarschuwt dat een dwangsom wordt opgelegd als zij het niet verwijderen. De advocaat van de hotelier en eigenaar dient een bezwaarschrift integen het handhavingsbesluit. Verder dient de advocaat een verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening in bij de voorzieningenrechter.
Tijdens de behandeling hiervan stelt de voorzieningenrechter mediation voor. Partijen gaan hierop in: de hotelier en de eigenaar beloven pas op de plaats te maken met hun voorbereidingen en B&W zegt toe tijdens de mediation eventueel te verbeuren dwangsommen niet te zullen invorderen.
Onder begeleiding van een mediator krijgen de partijen eerst uitgebreid de gelegenheid om hun verhaal te vertellen. Hierdoor ontstaat er een meer ontspannen sfeer. Deze schept de ruimte voor onderzoek van de te bespreken punten en voor een onderzoek wat voor partijen belangrijk is.
Al snel blijkt dat de weerstand in deze zaak niet komt door de tijdelijke voorziening, want het belang daarvan wordt door alle partijen onderkend. De barrière ligt in de discussie tussen de gemeente en de eigenaar over de kosten van de asbestvervuiling ten gevolge van de brand en de kosten van de bodemverontreiniging die na de brand werd aangetroffen. Door deze zaken buiten de mediation te houden, kunnen partijen zich concentreren op de tijdelijke voorziening voor de hotelier.
Na inventarisatie van de benodigde besluiten, waaronder een vrijstelling van het bestemmingsplan en een bouwvergunning, wordt een vaststellingsovereenkomst gesloten. Hierin is vastgelegd dat het bij de gemeente bevoegde gezag de inspanningsverplichting op zich neemt om op zo kort mogelijke termijn de besluiten te nemen die nodig zijn voor de tijdelijke voorziening, natuurlijk zonder de rechten van derden op inspraak, bezwaar of beroep te kunnen of willen verkorten. Om problemen te voorkomen wordt met de omwonenden al binnen het kader van de mediation gecommuniceerd over de beoogde tijdelijke bebouwing.
Het college van B&W trekt zijn handhavingsbesluit in.
Dit voorbeeld is ontleend aan de brochure Mediation naast rechtspraak in het bestuursrecht https://www.rijksoverheid.nl/documenten/brochures/2011/09/19/mediation-naast-rechtspraak-in-bestuursrecht. Op basis van de informatie in de folder en meer voorbeelden kunt u beoordelen of mediation ook iets voor u is.